Kiểu hình là gì? Kiểu gen là gì? So sánh kiểu hình và kiểu gen
Kiểu hình là gì? Kiểu gen là gì? Mối quan hệ giữa kiểu gen và kiểu hình như thế nào? Chúng ta hãy đi tìm lời giải cho các câu hỏi này trong bài viết dưới đây.
Kiểu hình là gì?
Kiểu hình chính là sự biểu hiện ra bên ngoài của kiểu gen. Chúng có thể bao gồm các đặc điểm về hình thái, đặc điểm phát triển, các đặc tính sinh hóa hoặc là sinh lý có thể đo lường và kiểm tra… chịu ảnh hưởng của kiểu gen cùng với các ảnh hưởng của môi trường. Như vậy, kiểu hình sẽ bao gồm các tính trạng được coi là của sinh vật.
Ví dụ: Một sinh vật gồm các đặc điểm như màu sắc, hình dạng, chiều cao, kích thước và hành vi. Các kiểu hình cây họ đậu sẽ bao gồm màu sắc vỏ quả, hình dáng vỏ quả, kích thước vỏ quả, hình dạng hạt, màu sắc hạt và kích thước hạt.
Bằng chứng cho thấy đậu Hà Lan khi xét đến một tính trạng thì kiểu hình sẽ là: hạt nhăn, hạt trơn, hoa đỏ, hoa trắng, thân thấp, thân cao…
Kiểu gen là gì?
Chúng ta đã được học kiểu gen là gì trong môn sinh lớp 9. Theo đó, kiểu gen chính là tổ hợp toàn bộ các gen trong tế bào trong cơ thể. Thông thường, khi nói đến kiểu gen của một cơ thể, ta chỉ xét một vài cặp gen liên quan đến các tính trạng đang được quan tâm như: Kiểu gen aa quy định hoa trắng, kiểu gen AA quy định hoa đỏ.
Có các kiểu gen sau:
– Kiểu gen bao gồm các alen về những tính trạng đang xét. Ví dụ như Aa, BB là các kiểu gen.
– Kiểu gen thuần chủng là gì? Kiểu gen thuần chủng là loại gồm tất cả các cặp gen có các alen giống nhau. Ví dụ: AABB, AAbb,…
– Thể đồng hợp chính là cơ thể có chứa tất cả các cặp gen gồm 2 alen giống nhau. Ví dụ: AAbb,…
– Thể dị hợp chính là cơ thể chứa các cặp gen có 2 len khác nhau. Ví dụ: Aabb,…
Xem thêm: Địa y là gì? Hình dáng, đặc tính, các loại địa y thường gặp
Mối quan hệ giữa kiểu gen và kiểu hình
Kiểu gen của cá thể sẽ quyết định kiểu hình. Tuy nhiên, không phải lúc nào chúng ta cũng có thể biết được kiểu gen thông qua cách nhìn vào kiểu hình.
Ví dụ như cây hoa đậu tím, nhìn hình dáng bên ngoài chúng ta không thể biết được kiểu gen được tạo thành từ hai alen trội màu tím hoặc một alen trội màu tím và một alen lặn màu trắng. Trong các trường hợp này, cả hai kiểu hình sẽ có hoa màu tím.
Để xác định kiểu gen thực sự, chúng ta có thể kiểm tra lịch sử gia đình hoặc có thể cho phép lai với cây hoa trắng và đời con để biết nó có mang alen lặn ẩn hay không. Nếu phép lai kiểm tra tạo ra bất kỳ đời con lặn nào thì kiểu gen của hoa bố mẹ sẽ phải là dị hợp tử hoặc là có một alen trội và một alen lặn.
Xem thêm: Kiểu hình là gì? Kiểu gen là gì? So sánh kiểu hình và kiểu gen
Tính số kiểu tổ hợp, kiểu hình, kiểu gen ở thế hệ lai
Số kiểu tổ hợp
Số kiểu tổ hợp = số giao tử đực × số giao tử cái
Chú ý: Khi biết số kiểu tổ hợp giao tử đực và giao tử cái chúng ta có thể suy ra số cặp gen dị hợp trong kiểu gen của mẹ hoặc cha hoặc ngược lại.
Số loại kiểu hình và số loại kiểu gen
Trong điều kiện các gen phân li độc lập thì khi đó ở đời con:
Số loại kiểu gen sẽ bằng tích số loại kiểu gen của từng cặp gen.
Số loại kiểu hình sẽ bằng tích số loại kiểu hình của các cặp tính trạng.
Sự khác biệt giữa kiểu gen, kiểu hình là gì?
| Cơ sở để so sánh | Kiểu gen | Kiểu hình |
| Ý nghĩa | Thông tin di truyền của các sinh vật, ở dạng gen DNA và vẫn giữ nguyên trong suốt cuộc đời. | Các đặc điểm có thể nhìn thấy chính là kiểu hình, đó là biểu hiện của các gen, nhưng nó sẽ thay đổi theo giai đoạn như giai đoạn từ trẻ sơ sinh cho đến người lớn. |
| Bao gồm | Các nhân vật di truyền của các sinh vật, nó không thể hoặc có thể thể hiện trong thế hệ tiếp theo. Kiểu gen giống nhau sẽ tạo ra kiểu hình giống nhau trong một môi trường cụ thể. | Những đặc điểm này không được thừa kế. Chúng ta có thể nói rằng các kiểu hình giống nhau có thể có hoặc là không thuộc cùng một kiểu gen. |
| Kiểu gen khác nhau có thể tạo ra kiểu hình sản xuất tương tự. Ví dụ như RR và Rr tạo ra màu mắt đen, alen trội là R và alen lặn là r. | Một sự khác biệt nhỏ trong kiểu hình đó là có kiểu gen khác nhau. | |
| Nó xuất hiện | Bên trong cơ thể, giống như vật liệu di truyền. | Bên ngoài cơ thể, như là ngoại hình. |
| Thừa hưởng | Chúng được di truyền một phần, từ 1 cá thể sang con cái là một trong hai alen, trong quá trình sinh sản. | Không được di truyền. |
| Xác định bởi | Sử dụng các phương pháp khoa học, ví dụ như Phản ứng chuỗi polymerase (PCR) để tìm ra loại gen trên alen. | Quan sát các sinh vật. |
| Bị ảnh hưởng bởi | Nó bị ảnh hưởng bởi gen. | Nó bị ảnh hưởng bởi kiểu gen cũng như các điều kiện môi trường khác. |
| Ví dụ | Ít bệnh, nhóm máu, chiều cao, màu mắt… | Cân nặng, vóc dáng, mỏ chim, màu mắt, màu tóc… |
Trên đây là các thông tin về kiểu hình và kiểu gen. Hy vọng qua những thông tin này bạn đã hiểu rõ kiểu hình là gì và kiểu gen là gì cũng như sự khác biệt giữa kiểu hình và kiểu gen.